Monosyllabicum

Monosyllabicum, in groep 8 heb ik er ooit wel eens één met de jongens (en meisjes) besproken. Sommigen vinden het razend interessant zo'n moeilijk woord. Wat is een monosyllabicum? Het is een gedicht dat bestaat uit éénlettergrepige woorden. De dichter Revius heeft er in zijn "Over-ysselsche Sangen" van 1630 zomaar één ergens tussen geschreven. Revius is onder meer bekend vanwege het gedicht "Hy droech onse smerten" over de kruisiging van de Heere Jezus. In de lijdenstijd wordt het vaak geciteerd.

Onbekender is dus "Sontvloet, monosyllabicum". De bijna ononderbroken rij van dieren die de ark betreden zie je als het ware voor je. Die rij mondt uit in "Hem de Heer, sy de eer!" Op school wordt geleerd dat een kenmerk van een gedicht is, dat je met weinig woorden iets mooi zegt. Verder zie je op een bladzijde met een gedicht veel wit. Revius wist het al:

Sontvloet, monosyllabicum

Hooch en lanck,
Breet van ganck,
Dick en starck
Was de Arck.
Daer in clam
Sem en Ham
Met zijn broer,
Vaer en moer,
En noch dry
Wijfs daer by.
Al het vee
Had daer stee.
Hart en hind,
Brack en wind',
Beyr en leeu,
Roeck en spreeu,
Peirt en os,
Haes en vos,
Swijn en aep,
Geyt en schaep,
Losch en das
Daer oock was.
Hen en haen,
Specht en craen,
Duyf en paeu,
Uyl en caeu,
Raef en gier
Vant men hier.
Craey en snip
Vlooch int schip.
Musch en vinck
Daer in ginck.
Draeck en slang'
Men hier dwang'.
Hont en cat,
Muys en rat,
Groot en cleyn,
Vuyl en reyn,
Quaet en goet,
Fel en soet,
Wilt en tam
Daer toe quam.
Al wat vloog'
In het droog',
Al wat croop,
Of zijn loop
Had' opt lant
Quam ter hant.
Wat men niet
In en liet
Mensch of beest
Gaf den geest
In den grond',
Om de sond'
Die het al
Bracht ten val.
Paer by paer
Trat daer naer
Weer aent lant,
Door Gods hant
Die liet af
Van zijn straf.
Hem, de Heer,
Sy de eer!

Het oorspronkelijke handschrift is nog bewaard gebleven en aanwezig in de Athenaeumbibliotheek te Deventer. Onder redactie van drs. J. Toet is een aantal jaren geleden een boek met opstellen over het leven en werk van Revius (1586-1658) verschenen. Meerdere gedichten van hem staan er in. Voor die allen geldt, wat Revius zelf dichtte:

Het goede dat ick heb o Heere is van dy,
En al wat anders is, eylaes, dat is van my.